پاسخ پروفسور ثبوتی به منتقدان رصدخانه ملی؛
به مهندسان رصدخانه ملی آفرین می گویم
به گزارش دانلود فایل رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم و از پژوهشگران سابق رصدخانه ملی با تاکید بر این که علم امروزی در جای بسته صورت نمی گیرد بلکه نیاز به ارتباطات بین المللی وسیعی دارد، رصدخانه ملی را جایگاهی برای ورود منجمان کشور به عرصه های بین المللی دانست و اشاره کرد: به گروه منجمین و مهندسان درگیر در این پروژه آفرین می گویم چون کار منحصر به فردی را انجام دادند.
پروفسور یوسف ثبوتی استاد پیشکسوت دانشکده فیزیک دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان در گفت و گو با ایسنا با اعلان اینکه سال ۲۰۰۹ میلادی با پیشنهاد اتحادیه جهانی نجوم (IAU) و سازمان علمی، فرهنگی و هنری ملل متحد (UNESCO) و با تایید مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نام سال جهانی نجوم نامگذاری شد، اظهار داشت: در آن سال و در انجمن نجوم ایران، با برگزاری سخنرانی های علمی به این فکر افتادیم که یک تلسکوپی بزرگتر از تلسکوپی که در آن زمان در ایران وجود داشت، در اختیار داشته باشیم.
وی با اعلان اینکه در آن زمان پیشنهاد ساخت تلسکوپ ۲ متری ارائه شد، افزود: تنها تلسکوپی که در آن زمان و تا حالا در ایران فعال است، تلسکوپ رصدخانه "ابوریحان بیرونی" شیراز است که قطر آینه آن هم بیشتر از نیم متر نیست و این در حالی بود که قطر آینه تلسکوپ پیشنهادی ما ۲ متر بود.
دکتر ثبوتی مدت زمان صرف شده برای طرح این پروژه در دولت و مکان یابی تاسیس رصدخانه ملی را ۷ تا ۸ سال ذکر کرد و اظهار نمود: از ابتدا هدف این بود که بهترین مکان برای راه اندازی این رصدخانه از نظر دید نجومی، انتخاب گردد از هین رو طرح مطالعاتی آن بر عهده دانشگاه علوم پایه زنجان گذاشته شد که در آن زمان مسئول اجرای جایابی طرح رصدخانه ملی بنده بودم و من نیز اجرای آنرا به گروهی واگذار کردم که دکتر نصیری قیداری از پژوهشگران حوزه نجوم و رئیس فعلی دانشگاه شهید بهشتی سرپرست آن بود.
وی با تاکید بر این که در پروژه مطالعاتی مکان یابی رصدخانه مبادرت به بررسی وضعیت قله های مختلف کشور در استانهای "کرمان"، "خراسان" "اصفهان" و "اطراف قم" و "کاشان" شد، افزود: در آن زمان مدیریت اجرای طرح رصدخانه ملی بر عهده دکتر رضا منصوری بود که همزمان سمت معاون پژوهشی وزارت علوم را نیز در اختیار داشتند و بعد هم طرح مطالعات مکانی از دانشگاه علوم پایه زنجان گرفته شد و به پژوهشگاه دانش های بنیادی واگذار شد.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران با اعلان اینکه پس از این انتقال اطلاعات دقیقی از روند پیشرفت این طرح ندارم، اظهار داشت: ولی آنقدر می دانم که قطر آینه از ۲ متر به ۳.۴ متر ارتقا یافت و در اجرای آن از پژوهشگران کشور سوئد کمک گرفته شد ضمن آنکه طراحی مکانیکی رصدخانه به دست مهندسان ایرانی انجام شد و همیشه این طرح، دارای یک گروه مشاوران بین المللی بوده است.
وی افزود: این گروه مشاوران، یک گروه از بهترین پژوهشگران بین المللی هستند که کلیه آنها در زمینه علوم نجوم، در دنیا صاحب نام و تجربه هستند و مشاوره ها و پیشنهادات آنها برای اجرای طرح رصدخانه ملی لازم بود؛ چونکه منجمان کشور دانش لازم برای اجرای چنین تلسکوپ بزرگی را در اختیار نداشتند.
این محقق برجسته اخترفیزیک با اشاره به کناره گیری دکتر منصوری در سال ها قبل، از این طرح، تصریح کرد: دکتر منصوری کمک شایانی به توسعه علم نجوم و انجمن نجوم ایران و ارتقا فیزیک و نجوم کشور داشت. زمانی هم که از این طرح کناره گیری کرد، مدیریت این طرح به دکتر حبیب خسروشاهی از شاگردان من واگذار شد و چندین سال است که دکتر خسروشاهی مسوول اجرای طرح رصدخانه ملی است و هر زمانی که نیاز بوده، در کنفرانس های سالانه انجمن نجوم، گزارش های مفصلی از پیشرفت این طرح ارائه کرده است.
سیاسی کاری، نه؛ ترسیم خاطره خوش در اذهان
ثبوتی، با اشاره به رونمایی از طرح رصدخانه ملی، تصریح کرد: این طرح با حضور دکتر روحانی در ایام پایانی دولت دوازدهم رونمایی گردید. رئیس جمهور با این اقدام خواسته است تا ذکری از اقدامات دکتر لاریجانی رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی شود بدین جهت مراسمی برای افتتاح رصدخانه ملی برگزار کرد در صورتیکه آینه تلسکوپ این رصدخانه هنوز نصب نشده و هنوز هیچ ستاره ای از آن دیده نشده بود ولی در این مراسم اعلام گردید که دولت درحال تغییر است و می خواهد از پروژه های ناتمامی که تا آن روز حمایت شده بود، یادی در خاطره ها باقی بگذارد.
وی با تاکید بر این که این مراسم به هیچ وجه با ریاکاری همراه نبوده است، اظهار داشت: در برگزاری مراسم افتتاحیه رصدخانه ملی هیچ موردی برای مخفی کردن از مردم در کار نبود و بطور صریح اهداف برگزاری این برنامه عنوان شده بود.
رییس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم، افزود: بر طبق اعلام مجری پروژه (دکتر خسروشاهی) تقریباً یک سال نیاز است تا آینه تلسکوپ رصدخانه ملی که آماده و چک شده است و هم اکنون در بالای قله گرگش قرار دارد، بر روی تلسکوپ نصب شود و نخستین نور از ستاره ها را دریافت کند. این وضعِ تلسکوپ رصدخانه ملی، هم اکنون است.
پروفسور ثبوتی با تاکید بر این که از نظر من اجرای این پروژه ملی کار بسیار بزرگی بوده است، اضافه کرد: من و دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان در اجرای بخش هایی از رصدخانه ملی مانند "جایابی"، "گردآوری مشاوران بین المللی" و بالاتر از آن کسی که در کشور سوئد در حوزه اجرای آینه رصدخانه ملی با ایران در تماس بود و از فارغ التحصیلان این دانشگاه است، مشارکت داشتیم.
وی افزود: من در مراسم افتتاحیه این طرح حضور داشتم و هیچ عیب و نقصی در این طرح مشاهده نکردم و به گروه منجمین و مهندسان درگیر در این پروژه آفرین می گویم چون کار منحصر به فردی را انجام دادند.
رصدخانه ملی، قطب ارتباطات علمی بین المللی کشور با دنیا
عضو فرهنگستان علوم، با اشاره به تاثیرات مثبت ساخت و راه اندازی رصدخانه ملی ایران، اظهار داشت: علم امروزی در جای بسته صورت نمی گیرد بلکه نیاز به ارتباطات بین المللی وسیعی دارد تا پژوهشگران بدانند که چه کسانی و در کدام مراکز علمی بر روی مطالبی تحقیق می کنند تا هم پژوهشگران از آخرین تحقیقات انجام شده در دنیا باخبر باشند و هم اگر بخواهند که علمی به علوم دیگر اضافه کنند بدانند که در دنیا چه تحولاتی صورت گرفته است و در نهایت دستاوردهای علمی باید در اختیار جامعه بین المللی علمی قرار گیرد.
وی اشاره کرد: این تلسکوپ، یکی از مواردی است که ارتباطات بین المللی علمی کشور را با دنیا برقرار خواهدنمود.
دکتر ثبوتی دراین زمینه توضیح داد: بطور معمول در رخدادهای نجومی، ما اگر تلسکوپ اُپتیکی داشته باشیم، تنها در تاریکی شب کار می کند و ما تنها ۷ تا ۸ ساعت امکان رصد داریم و با روشنایی روز امکان ادامه رصد وجود ندارد ولی می توانیم ادامه رصد را به تلسکوپ و افرادی که در اروپا و یا قاره امریکا هستند واگذار نماییم. این همان اتفاقی است که امروزه در دنیا بطور مرتب در حال انجام می باشد.
این دارنده نشان درجه یک دانش افزود: در دنیا چندین تلسکوپ کلاس های ۳.۵ تا ۴ متری وجود دارد که هند صاحب این تلسکوپ است و ایران نیز از سال آینده به تلسکوپ ۳.۴ متری تجهیز خواهد شد و تا اسپانیا هیچ تلسکوپ بزرگ دیگری وجود ندارد؛ بدین سبب ایران در این میان حلقه واسط مناسبی است که قادر می باشد این ارتباطات بین المللی را برقرار کند تا هم اطلاعات علمی ارسال و هم اطلاعات علمی دیگری دریافت کند.
ثبوتی اظهار نمود: به نظر من این جنبه راه اندازی رصدخانه بسیار بسیار با اهمیت تر از سایر جنبه های این پروژه است و فرصت بسیار گران قیمتی است تا منجمان و پژوهشگران فیزیک و نجوم ایرانی را به عرصه های بین المللی سوق دهد. در حقیقت امروزه پژوهشگران فیزیک و نجوم از یکدیگر جدا نیستند.
این محقق اختر فیزیک با اشاره به اثرات حمایت های دولتی، با تاکید بر این که این حمایت ها در زمان تاسیس رصدخانه حتما ضروری می باشد، اضافه کرد: تلسکوپ ۳.۴ متری بودجه کلانی را میطلبد و فقط با امکانات مالی که دولت در اختیار دارد می توان به این مهم رسید. البته دولت نیز خیلی انصاف به خرج داد تا از این طرح ملی حمایت کند. بخش اعظمی از این طرح به انتها رسیده است. نمی دانم چه میزان بودجه صرف شده ولی اعتبارات هزینه شده در حد چند صد میلیارد تومان بوده است و با بودجه های پژوهشگاه و دانشگاه ها نمی شد این طرح را به سرانجام رساند.
وی توجه خاص دولت را سبب اجرای چنین طرحی عنوان نمود و تصریح کرد: این رصدخانه پس از راه اندازی، هزینه های سنگینی را نیاز ندارد.
ثبوتی با اشاره به تجارب دنیا در حوزه توسعه سایت های رصدخانه ای، اظهار داشت: در دنیا تعدادی از کشورها در یک سایت رصدخانه چندین اسباب نجومی دارند و احتمال دارد که با راه اندازی این رصدخانه نیاز به تلسکوپ کوچک و یا تلسکوپ خورشیدی که در روزها فعال باشد، حس گردد و در صورتیکه در کشور چنین نیازی باشد، قله گرگش مزیت هایی بسیاری دارد.
این استاد پیشکسوت دانشکده فیزیک دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان، راه اندازی جاده، تاسیسات اقامتی، ارتباطات رادیویی و تلفنی و موبایلی و سایر امکانات را از مزیت های این قله نام برد و اضافه کرد: وجود چنین امکاناتی سبب خواهد شد که اگر مقرر است پروژه نجوم دیگری ایجاد شود، زمینه آن فراهم باشد.
انتقاد انجمن نجوم ایران، منطقی نیست و ناشی از بی اطلاعی آنهاست
این محقق سابق رصدخانه ملی ایران با اشاره به برخی حواشی افتتاح رصدخانه ملی ایران، اظهار داشت: مراسم افتتاحیه ای که برای این رصدخانه برگزار شد، سبب شد که تعدادی از افراد و دوستانی که از کل ماجرای رصدخانه ملی ناآگاه بودند، اوقات تلخی از خود نشان دهند و این ناراحتی خودرا نیز متاسفانه در رسانه ها مطرح نمودند.
وی افزود: بیانیه انجمن نجوم ایران در شرایطی منتشر شد که هیچ یک از اعضائ هیات رییسه انجمن نجوم ایران تجربه کافی دراین زمینه را ندارند به شکلی که سالیان خدمات آنها اجازه نمی دهد که به ۲۰ سال قبل برگردند و بدانند که این رصد خانه از چه زمانی شروع شده و چه کارهایی درباره آن انجام شده است.
دکتر ثبوتی افزود: همه افرادی که بعنوان هیات رییسه انجمن نجوم انتخاب شدند، بیشتر از یک سال از خدمت آنها از این سمت نمی گذرد. ضمن آنکه خودشان هم در صحنه نجوم ایران بیشتر از ۱۰ سال سابقه فعالیت ندارند! و اطلاعات کاملی از روند اجرای این طرح نیز ندارند.
استاد پیشکسوت دانشکده فیزیک دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان، اشاره کرد: انتقاد انجمن نجوم ایران از نظر من منطقی نیست و ناشی از بی اطلاعی آنها است. من به آنها تذکر دادم که ندانسته این ادعاها را مطرح کردند؛ چونکه در این مراسم کسی قصد مخفی کاری هیچ موردی را نداشت و کسی نمی خواست جامعه را بفریبد بلکه فقط خواست دولت بود که در مدت زمان محدودی که در اختیار دارد، یادی از اقدامات علمی انجام شده خود در زمینه نجوم در خاطره ها باقی بگذارد.
پروفسور ثبوتی با اعلان اینکه بسیار بد شد که این بیانیه به رسانه های بین المللی نیز کشیده شد، اظهار داشت: یکی از افرادی که در حوزه رصدخانه ملی در این نشریه بین المللی مصاحبه کرده بود، فردی است که اصلا اعتبار علمی در نجوم ایران و جهان ندارد ولی متاسفانه به خودش اجازه داده که چنین اظهار نظرهایی را داشته باشد.
وی همین طور به بیانیه مشاوران بین المللی طرح رصدخانه ملی اشاره نمود و با اعلان اینکه نمی داند که آنها چطور به این سرعت از گزارش نشریه "ساینس" با خبر شدند، اشاره کرد: بیانیه مشاوران بین المللی، پاسخی به گزارش نشریه "ساینس" بود و این در حالیست که وقتی به سوابق این مشاوران بین المللی توجه می شود، همه آنها دانشمندان تراز اول دنیا هستند و آنها در این بیانیه تایید کردند که تلسکوپ ملی ایران تا به امروز خوب پیش رفته و این پیشرفت ادامه خواهد یافت.
منبع: itfile.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب