دانلود فایل گزارش می دهد:
غفلت از نانو ضایعات ۳۰ درصدی کشاورزی و هدررفت ۲۰ میلیارد مکعب آب
دانلود فایل: خیلی از مشکلات کشور در زمینه آب و کشاورزی مربوط به مصرف نامناسب و عدم توسعه فناوری است، درحالیکه ذخیره آب کل سدهای کشور 50 میلیارد مترمکعب است، 20 میلیارد مکعب منابع آبی با ضایع شدن محصولات کشاورزی هدر می رود، مشکلاتی اساسی که البته می تواند توسط فناوران نانو مرتفع شود.
به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، آب بعنوان حیاتی ترین و ضروری ترین عنصر زندگی بشر همیشه مورد توجه انسان بوده است و از سویی به علت محدود بودن منابع آن، جوامع انسانی به دنبال راهکارهایی برای استفاده صحیح و ذخیره هرچه بیشتر این ماده حیاتی بوده اند.
در گذشته باتوجه به جمعیت کم دنیا و زندگی در محیط های کوچک و فرهنگ مصرف حاکم برآن دوره ها، معضلی به نام بحران آب به شکل امروزی وجود نداشت، اما در دهه های اخیربا توجه به افزایش جمعیت، توسعه شهرنشینی پیشرفت و گسترش صنعت و البته کاهش نزولات آسمانی و بروز خشکسالی در کشورهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا، همچون ایران، میزان سطح آب های زیرزمینی به شدت کاهش داشته است و این مساله بحران کم آبی را پیدا کرده اند و بحران کم آبی و بروز سایر پدیده ها همچون ریزگردها و گرد وغبار را دنبال داشته است.
در واقع بااینکه آب به مقدار زیاد در سطح زمین موجود است، اما به طور یکنواخت توزیع نشده و بخش زیادی از آن یا جهت استفاده مناسب نمی باشد و یا استخراج و دسترسی به آن مشکل است. از طرفی استخراج بیش از اندازه آب، مشکلات زیست محیطی فراوانی را بوجود آورده است که نشست زمین، تداخل آب های شور در آب های شیرین و نفوذ آلاینده ها به آب های سطحی و زیرزمینی از آن جمله است.
اما کشورمان ایران متاسفانه هم اکنون از مشکلات عدیده ای رنج می برد، حوزه آب و محیط زیست و همین طور حوزه کشاورزی همچون این بخش ها محسوب می شوند و این بخش ها به دلائلی همچون تامین آب سالم و البته امنیت غذایی از حساسیت های ویژه ای نیز برخوردار می باشند.
این درحالی است که حوزه نانو همچون حوزه های قدرتمند کشور شمرده می شود که برای رفع خیلی از چالش های اصلی کشور فناوری های مناسبی در زمینه های مختلف با پشتیبانی از نخبگان و دانش بنیان طراحی و بومی سازی کرده است.
رویکرد اصلی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز در چند سال اخیر بحث صنعتی سازی فناوری نانو در پنح حوزه آب و محیط زیست، بهداشت و سلامت، نفت و انرژی، ساختمان و حوزه کشاورزی با رویکرد حل مسائل و چالش های اصلی کشور بوده است، نگاهی که البته نیازمند حمایت های بودجه ای بیشتر از فناوران این حوزه است
حوزه ای مهم که بگفته دکتر سعید سرکار دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو امروز در کشور تبدیل به نماد «ما می توانیم» شده است.
اما بخش کشاورزی نیز جهت استفاده بهینه از آب و عبور از مرحله سنتی به مرحله نوین با وجود این که در طول سالهای قبل اقدامات مناسبی در این عرصه انجام شده است، نیازمند استفاده هرچه بیشتر از تجهیزات و تکنولوژیهای جدید به خصوص فناوری نانو است.
مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در این زمینه با اعلان اینکه یکی از معضلات اصلی در بخش کشاورزی را عدم ارتباط و انتقال داده بین پژوهشگران دانشگاهی و این بخش دانست و اظهار داشت: در حقیقت بنا بر این اصلی بخش کشاورزی در کشورمان توسعه پیدا نکرده است و همچنان بیشتر به شکل سنتی اداره می شود.
امیر اشراقی در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه، دانشگاه ها برای رفع معضل خیلی از بخش های کشور کار تحقیقاتی می کنند، اضافه کرد: اما متاسفانه نتیجه آن به بخش صنعت یا کشاورزی نمی رسد، این بدان مدلول است که با وجود تولید مقالات و پایان نامه های پژوهشی و اقدامات مطالعاتی، بخش های صنعت وکشاورزی به نتایج این تحقیقات و فناوری های موجود دسترسی پیدا نمی کنند و برهمین اساس نیز روش های کشاورزی در کشوربه همان شکل سنتی و قدیمی است.
مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو یکی از چالش های اساسی و جدی بخش کشاورزی کشورمان را در وهله نخست عدم راندمان در مصرف آب و همین طور راندمان پایین تولید دانست.
وی با اشاره به وجود حدود ۱۶ تا ۱۷ میلیون زمین زراعی در کشور اظهار نمود: در کل حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد پرورش دام متشکل از ۴ میلیون بهره بردار در کشور وجود دارد که در بخش های مختلف کشاورزی همچون زراعت، باغداری، پرورش دام و شیلات و گلخانه و زنبور داری درحال فعالیت هستند.
وقتی ۲۸۰ میلیون متر مکعب آب صرفه تولید هندوانه صادراتی می شود
مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با اشاره به تولید گندم و ذرت در کشورمان به عنوان دو محصول راهبردی اشاره کرد: برمبنای داده های وزارت جهاد کشاورزی به لحاظ متوسط جهانی در بخش راندمان مصرف آب برای تولید گندم و ذرت، متاسفانه راندمان ایران چیزی حدود دو برابر پایین تر است و با آنکه راندمان پایینی دربخش کشاورزی داریم هنوز هم محصولاتی همچون هندوانه و خربزه با آب بری فراوان کشت می نماییم.
اشراقی اظهار داشت: باتوجه به راندمان پایین و مصرف بالای آب و برمبنای محاسبات انجام شده چیزی حدود ۲۸۰ میلیون متر مکعب در سال ۱۳۹۹ برای صادرات هندوانه آب مصرف کرده ایم این در شرایطی است که عملکرد در کشاروزی ما از عملکرد جهانی پایین تر است.
وی با اشاره به تولید پسته در کشورمان به عنوان یک محصول به عنوان مثال پسته یک محصول گران و لوکس که در ایران صادرات آن هم زیاد است اظهار داشت: اما متوسط تناژ برداشت کشاورزان ما در هکتار از کشورهای آمریکا و ترکیه و استرالیا که حرف برای گفتن دارند کمتر است...
این کارشناس ستاد نانو اضافه کرد: به عنوان مثال در کشت محصول راهبردی گندم نیز کشور مصر بالاترین تناژ برداشت در هکتار را به خود مختص کرده است، به طوریکه بین ۶ تا ۸ تن در هکتار برداشت دارند اما ایران دقیقا در این تقسیم بندی پایین ترین عملکرد را دارد. فکر می کنم کمتر از دو تن در هکتار بوده است و متاسفانه بخش کشاورزی در ایران با وجود مصرف حجم منابع آبی فرآوان عملکرد قابل قبولی برخوردار نیست.
غفلت از نانو، ضایعات ۳۰ درصدی کشاورزی و هدررفت ۲۰ میلیارد معکبی آب
اما خیلی از مشکلات کشور در صنعت آب و کشاورزی مربوط به مصرف نامناسب و عدم توسعه فناوری در این بخش ها است، درحالی که در وضعیت فعلی، کل سدهای کشور قابلیت ذخیره حجم آبی در حدود ۵۰.۵ میلیارد مترمکعب آب برخوردار می باشند، حدود ۲۰ میلیارد مکعب از این منابع آبی با از میان رفتن و ضایعات محصولات کشاورزی هدر می رود، مشکلاتی اساسی که می تواند بوسیله فناوران نانو کشور و البته حمایت های لازم مرتفع شود.
مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو یکی از مسائل مهم فعلی در بخش کشاورزی کشورمان را مربوط به ضایعات کشاورزی دانست و اشاره کرد: در زنجیزه غذایی در ایران بیش از ۳۰ درصد ضایعات وجود دارد.
اشراقی افزود: طبق محاسبات انجام شده این معادل حدود ۲۰ میلیارد مکعب آب است واقعا اگر بتوانیم ضایعات زنجیره کشاورزی را چه در بازار داخل و چه بازار خارج کنترل نماییم به طور قطع مسئله آب در کشور تا حدود زیادی حل می شود.
مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو اضافه کرد: اما متاسفانه با توجه به این که راهکارهایی هم وجود دارد اما جدیتی برای پیگیری آن دیده نمی گردد.
وی با بیان اینکه، ما در بخش ضایعات کشاورزی باید اول ضایعات تولید، جابجایی و انبارداری را محاسبه شود اضافه کرد: جابجایی و انبارداری ۱۵ درصد از کل ۳۰ درصد ضایعات کشاورزی را شامل می شود مربوط به جابجایی و انبارداری است و این درحالی است که حوزه نا نانو برای کاهش و کنترل این میزان ضایعات محصولات فناورانه دارد.
اشراقی همین طور اضافه کرد: در بخش تولید کشاورزی نیز حدود ۱۴ درصد از ضایعات کل محصولات کشاورزی را به خود مختص کرده است و نانویی ها برای این بخش هم تولیدات فناورانه نانویی طراحی نموده اند. ضمن این که بخش فرآوری محصولات کشاورزی ۲ درصد و بخش توزیع و بازار رسانی نیز ۷ درصد ضایعات کل کشاورزی را شامل می شود.
نانو حباب، فناوری مناسب برای زراعت و شیلات
مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در ادامه با تاکید براینکه، برخی از راهکارهای فناورانه برای رفع چالش های حوزه کشاورزی و افزایش راندمان بیشتر در این بخش که همان هدف اصلی وزارت جهاد کشاورزی نیز می باشد، توسط فناروان حوزه نانو در طول سال های اخیر طراحی شده است، اضافه کرد: به طور قطع بحث پژوهش های اقتصاد محور بسیار می تواند اقتصاد پایدار در بخش کشاورزی کمک کننده و تاثیر گذار باشد.
اشراقی اضافه کرد: در وهله نخست بحث پژوهش های جدید باتوجه به تغییرات تنوع اقلیمی است چونکه همانطور که به عنوان مثال مسئله ریزگردها که امروز یک مسئله جدی شده است هم بر روی سلامتی انسان ها تاثیر می گذارد بر روی محصولات کشاورزی نیز اثرگذار می باشد و کاهش رطوبت محیطی روی انواع کشت ها تاثیر گذار است، بنا بر این ما بیشتر بر روی کشت های گلخانه ای و بسته کار کرده ایم.
وی با بیان اینکه، فناوری نانو حباب در زمینه کشاورزی به عنوان یک فناوری که در موضوعات مختلف کشاورزی و زراعت و شیلات دارای کابرد مناسبی است، اضافه کرد: نانوحباب در حقیقت یکی از تکنولوژی های جدید جهان برای اکسیژن رسانی با افزایش کیفیت آب و اشباع آب آبیاری از اکسیژن بصورت پایدار و یکنواخت در کشورهای توسعه یافته شمرده می شود و این فناوری در بعضی از کشورها همچون اسپانیا، چین، ژاپن استفاده می شود.
اشراقی با اشاره به اجرای طرح نانو حباب در گلخانه ارس و تشریح محاسبات اقتصادی آن به دیگر مزیت های این فناوری پرداخت و اظهار داشت: توسعه فناوری نانوحباب در بخش های مختلف زراعت و شیلات کاهش مصرف آب و مصرف هرچه بهینه تر این ماده حیاتی را بدنبال خواهد داشت.
مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، اکسیداسیون مواد آلی و تولید انرژی به وسیله جذب اکسیژن از برگ ساقه و ریشه، افزایش شدت تنفس سلول گیاهی به وسیله افزایش میزان اکسیژن و فعال شدن باکتری و نیترات و تسریع رشد از دیگر مزیت های فناوری نانوحباب در گلخانه های کشاورزی عنوان نمود.
اشراقی با اشاره به اجرای فناوری فناوری نانو حباب در مزرعه پرورش ماهی قزل آلا رنگین کمان اراک، کاهش تلفات و افزایش بازدهی، کاهش مصرف برق، کاهش اکسیژن مصرفی، بهبود ضریب تبدیل غذایی و حذف بی خطر پاتوژن های آب را همچون مزیت های این فناوری در پروژه آبزی پروری ذکر کرد.
راندمان برداشت، تولید سموم و بسته بندی های نانویی
مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو همین طور در ادامه با اشاره به اینکه، هم اکنون کشاورزان از سموم شیمیایی غیراستاندارد برای کشت محصولات کشاورزی استفاده می نمایند، اظهار داشت: ما درستاد نانو روی افزایش کارآیی سموم بایو کارهایی داشته ایم به طوریکه با نانو کردن سموم بایو، آفت کش هایی در اختیار کشاورزان قرار می گیرد که دز آن بالاست و به علت نانو شدن و استفاده از نانوپکسول ها، نابودکنندگی آن برای از بین بردن آفت ها و حشرات بالاتر رفته است و با نانو شدن این آفت کش ها با پایین ترین میزان سم، آفت کش های بایو بیشترین اثربخشی را داشته اند.
اشراقی یکی دیگر از اقدامات فناورانه بخش کشاورزی ستاد نانو در عرصه کاشت را «تیمار بذور» با بهره بردن از فناوری نانو عنوان نمود و اضافه کرد: با این روش راندمان بذور پس از برداشت افزایش می یابد.
وی یکی دیگر ازفناوری جدید حوزه نانو برای افزایش راندمان کشت هیدروپونیک خصوصاً در حوزه کشت زعفران عنوان نمود و با اشاره به اینکه، زعفران ارزشمندترین گیاه غذایی در دنیا شمرده می شود و کاربردهای دارویی آن بسیار زیاد است، اضافه کرد: در این روش با بهره گیری از تیمار پلاسما و پلاسمای سرد در بخش گلخانه کشت هیدروپونیک زعفران را بهبود داده ایم.
به گفته مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، در کشت هیدروپونیک زعفران با بهره گیری از فناوری نانو سه تا چهار برابر تعداد ادوار کشت در سال اضافه می شود به طوریکه از یک گلخانه یکصد متری می توان معادل یک زمین هزارمتری برداشت محصول داشت.
وی در ادامه با اشاره به تولید محصول دیگر نانویی برای افزایش ماندگاری محصول گیاهک جنین گندم که برخی کارخانجات قابلیت جداسازی آن برخوردار نیستند اضافه کرد: ما توانسته ایم ماندگاری این محصول که همان نطفه گندم و مملو از ویتامین و پروتئین است و قبل از این ماندگاری آن تنها سه روز بود و خوراک دام می شد، تا یکسال افزایش دهیم.
اشراقی همین طور یکی دیگر از محصولات فناورانه نانو در بخش کشاورزی را تولید کیسه های چندلایه نانویی برای ماندگاری محصولات کشاورزی با بهره گیری از فناوری آنتی باکتریال و آنتی فاگ یا ضدقارچ عنوا کرد و اضافه کرد: این محصول یک کیسه پلاستیکی چندلایه دارد که از فناوری «مولتی لیر» در آن استفاده شده است و هر لایه کار خاصی انجام می دهد و می تواند شرایط تنفسی محصول و کیفیت آنرا تا ۱۴ روز کنترل کند.
وی طراحی و تولید پاکت های ۶ کیلویی با کمک فناوری فناوری آنتی باکتریال و آنتی فاگ را از دیگر محصولات این حوزه بمنظور صادرات برخی محصولات کشاورزی همچون خیار ذکر کرد و اضافه کرد: برای کاهش ضایعات گوشت قرمز و مرغ نیز کیسه های نانویی با بهره گیری از نانو ذرات و نانوپودر طراحی نموده ایم که این بسته بندی ماندگاری محصول را بیشتر می کند.
مسوول بخش کشاورزی و صنایع غذایی کارگروه صنعت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، طراحی نایلون ها و پاکت های نانویی با بهره گیری از فناوری آنتی فانگال یا ضدقارچ را از دیگر محصولات حوزه نانو برای جلوگیری از ضایعات کشاورزی هنگام جابجایی داخل و همین طور صادرات نام برد و اضافه کرد: این محصول داخل محصولات کشاورزی داخل جعبه قرار گرفته و از رشد انواع میکرواورگانیسم ها موجود در باغ ها که هنگام جمع آوری وارد محصول می شوند جلوگیری خواهدنمود و ماندگاری محصول را چندین برابر می افزاید.
اما تعدادی از مشکلات حوزه آب بیشتر به علت موقعیت حغرافیایی خاص ایران و بروز خشکسالی های متوالی و برداشت های بیش از اندازه متعارف از آب های سطحی و زیرزمینی برای مصارف کشاورزی و صنعتی حادث شده و در ادامه، کمبود شدید آب و کاهش کیفیت آب را بدنبال داشته است.
با این حال پژوهشگران و محققین در دنیا راه کارهایی و روش هایی مانند تصفیه وشیرین سازی آب های شور در دسترس و تصفیه پساب های مختلف صنعتی و بهینه کردن هرچه بیشتر مصرف را در کنار ارایه داده اند.
مشکلی که هم اکنون ستاد نانو در جهت رفع آن در طول سالهای قبل با نوآوری و تولید فناوری گام های مناسبی برداشته است و این ستاد از یک طرف بازآفرینی، تصفیه و شیرین سازی آب را بواسطه رشد صنعت و کشاورزی مورد توجه قرار داده است و از طرفی دیگر به عنوان مقوله پایش و اندازه گیری آب در بخش های مختلف همچون کشاورزی، صنعت و خانگی را به عنوان راه حل مقابله با کم آبی در دستور کار خود قرار داده است.
رفع مشکل آب در کشور نیازمند تلفیق علم مدیریت و فناوری
کارشناس آب، پساب و محیط زیست ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در این خصوص با بیان اینکه، شیرین سازی آب به روش الکترودیالیز یک روش شیرین سازی ونمک زادایی غشایی است اضافه کرد: این روش مزایای خاصی نسبت به روش اسمز معکوس دارد اما هزینه سرمایه گذاری اولیه آن بیشتر است.
علیرضا قاضی زاده در گفت و گو با ایرنا، اضافه کرد: در روش شیرین سازی آب با اسمز معکوس جریان و ورودی آب دریا در بهترین حالت ۶۰ درصد تصفیه و نمک زدایی می شود، در این روش مابقی آب به طور پساب با شوری چند برابر به دریا باز می گردد. اما روش الکترودیالیز حدودا ۹۰ تا ۹۵ درصد آب ورودی را تصفیه می کند که البته یک مزیت خاص به شمار می آید.
وی افزود: البته شاید در حاشیه دریا و ساحل خیلی از این فنآوری استفاده نشود، اما در مناطق سرزمینی می توان از فناوری الکترودیالیز استفاده کرد، به عنوان مثال هم اکنون طرح بازچرخانی پساب صنعتی با روش سامانه فناوری الکترودیالیز و استفاده از روش غشای نانو در کاشان را راه اندازی کرده ایم و یک واحد شیرین سازی آب با روش اسمز معکوس و الکترودیالیز با راندمان ۸۰ تا ۸۵ درصد و ظرفیت ۱۰۰۰ مترمکعب در روز برای تامین آب آشامیدنی ابوزیدآباد کاشان به وجود آمده است که هم اکنون پساب شور این واحد نمک زدایی به میزان ۱۰۰ مترمکعب در روز به روش الکترودیالیز جهت استفاده در صنعت، تصفیه و شیرین سازی می شود.
این کارشناس آب و محیط زیست ستاد نانو در عین حال اظهار داشت: البته ما در حال برنامه ریزی و طراحی برای پساب حاصل از نمک زدایی به روش الکترودیالیز که به میزان ۱۰ درصد باقیمانده آب با املاح خیلی بالا است بوسیله فناوری ZLD یا جریان مایع صفر هستیم و محصولات نهایی استفاده از این فنآوری آب با خلوص بالا و نمک های جداسازی شده به طور کریستال و مواد باارزش که برای کاربری های مختلف می تواند مورد استفاده قرار گیرد. بدین سان ما با فناوری نانو نه فقط مشکلات زیست محیطی ناشی از آب پساب در منطقه ابوزیدآباد کاشان را مرتفع کردیم، بلکه آب پساب با سختی بالا را نیز برای صنعت بازاستفاده کردیم.
وی اضافه کرد: همین طور شیرین سازی در چندین منطقه دیگر کشور همچون شهر شوش در استان خوزستان و بوشهر با بهره گیری از روش الکترودیالیز انجام شده است. از آنجا که پساب آن نیز بسیارکمتر از روش اسمز معکوس است پس مشکل زیست محیطی ناشی از سیستم های شیرین سازی تقلیل می باید.
قاضی زاده یکی از مزایای سیستم الکترودیالیز را راندمان بیشتر آب و مزیت دیگر آن را مصرف برق خیلی پایین ذکر کرد و اضافه کرد: برای اینکه سیستم اسمز معکوس اصطلاحا نیازمند پمپ با فشار بالا است اما در سیستم الکترودیالیز نیازی به فشار بالا وجود ندارد و می تواند با پنل خورشیدی کار کند و ما این سیستم را با پنل خورشیدی مجهز کردیم و برای آب چاه های شور شهر شوش خوزستان درحال استفاده است.
اما این کارشناس در ادامه درباب این که آیا ایران به جهت حضور در یک منطقه نیمه خشک یک کشور کم آب شمرده می شود و این که آیا ستاد نانو طرح و فناوری جهت استفاده از آب دریا برای منطقه کم آب دارد یا خیر اظهار داشت: ما در حقیقت اگر بخواهیم به این مسئله ورود نماییم بهتر است از دیدگاه مدیریت آب هم به این مسئله توجه گردد، چونکه حل این مشکل نیازمند ترکیبی از فناوری و مدیریت است.
مدیریت خشکسالی با مدیریت آب های در دسترس
کارشناس آب، پساب و محیط زیست ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در ادامه با تاکید براینکه، فناوری می تواند مشکل خشکسالی ایران را حل کند، اضافه کرد: این نه از جهت این که ما بارش های بیشتری داشته باشیم، بلکه آب های در دسترس را هدفمندتر استفاده نمائیم.
قاضی زاده اضافه کرد: به عنوان مثال یکسری آب هایی در سطح کشور وجود دارد که این آب ها قابل استفاده برای شرب نیستند بواسطه این که کدورت بالایی دارند و به اصطلاح کدر و دارای گل و لای است منظورم بیشتر آب هوتک ها(محل ذخیره آبهای سطحی به طور گودال) در مناطقی مانند سیستان و بلوچستان که برای ماه های خشک و بی آبی استفاده می شود.
وی با اشاره به طراحی یک سامانه ای برای استحصال آب سالم از هوتک ها برای ساکنین مناطق محروم اظهار داشت: آب هوتک ها در حقیقت آب شیرین و از نظر سختی و شوری در رنج استاندارد مصرف آب آشامیدنی است، اما به علت این که هوتک در فضای باز است احتمال ورود باکتری و میکروب وجود دارد و محصولی بنام غشاهای نانو سرامیک توسعه داده شده است که این غشاها قابلیت تصفیه و حذف کدورت، گل و لای و باکتری ها و میکروب ها را از آب در سطح آشامیدن دارد.
کارشناس آب، پساب و محیط زیست ستاد ویژه توسعه فناوری نانو اضافه کرد: شرکت دانش بنیان نانویی در کنار این، محصول دیگری تحت عنوان پکیج یا بسته بحران طراحی و تجاری سازی کرده است که یک گالن ۲۰ لیتری آب است که می توان آب با کدورت بالا (گل آلود) و یا مشکوک به وجود میکرواورگانیسم ها را داخل این گالن مجهز به یک غشای لوله ای ریخت به آسانی آب را در محل تصفیه نمود.
وی با بیان اینکه، حتی آب رودخانه های شمال تهران مثل دارآباد و دربند آلوده و دارای کدورت و باکتری و برخی میکروب ها است (میکروارگانیسم) اضافه کرد: بااینکه ممکنست به طور عادی و با چشم غیر مسلح دیده نشود اما از این محصول نانویی می توان برای تصفیه آب استفاده نمود. از این دستگاه می توان در مواقع اضطراری و بدون نیاز به برق و سایر تجهیزات برای تصفیه درجای آب بهره برد.
قاضی زاده همین طور در ادامه با اشاره به برنامه های آینده ستاد نانو در زمینه آب و محیط زیست با بیان اینکه، در زمینه نانو در فناوری های آتی دو بخش خیلی مهم خواهیم داشت اضافه کرد: یک بخش حدودا هم اکنون می توانیم بگوییم فیلتر ها و غشاهایی که در صنعت آب با آن سر و کار داریم و از جنس نانو هستند یعنی غشاهای اسکوز معکوس از جنس نانو هستند و فناوری نانو در آن دخیل است و گاهی غشاهای پلیمری هستند که می تواند عملکرد آن با نانوذرات بهبود پیدا کند.
وی در عین حال اظهارکرد: البته متاسفانه نتوانسته ایم در داخل کشور این غشاها را با وجود این که چندین تیم در خارج از ستاد نانو هم روی آن کار کرده اند تولید نماییم. اما این جزو برنامه ریزی ما است که با بودجه ای که برای آن خواهیم گذاشت و کار تحقیقاتی به مرحله صنعتی برسانیم.
این فعال حوزه نانو با اذعان به اینکه، در زمینه شیرین سازی آب باید خیلی جلوتر از وضعیت فعلی بودیم اضافه کرد: کما این که در برنامه وزارت نیرو هم این مساله مورد توجه بوده است اما با اهداف تعیین شده فاصله داریم و امید آن می رود با توسعه فناوری های شیرین سازی این اهداف محقق شود.
وی با تاکید براینکه، راه حل اول ستاد نانو درواقع بازآفرینی آب است، دلیل آن را کم بودن آب های در دسترس دانست و اضافه کرد: مصرف آب در کشورمان بواسطه رشد صنعت و کشاورزی بیشتر شده است پس تصفیه و شیرین سازی بعنوان یکی از راه حل ها در برنامه های ستاد نانو بمنظور توسعه فناوری است.
کارشناس آب، پساب و محیط زیست ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در ادامه یکی دیگر از اقدامات حوزه آب و محیط زیست ستاد نانو در جهت تولید فناوری برای مدیریت هرچه بهتر تقاضای آب درهمه بخش ها همچون کشاورزی، صنعت و بخش خانگی در کشور را پرداختن به مقوله پایش و اندازه گیری آب عنوان نمود.
وی با بیان اینکه، متاسفانه هم اکنون یک ضعف در اندازه گیری میزان آب مصرفی بخش های مختلف و نقص در آمار و اطلاعات مربوط به مصرف آب است اضافه کرد: به علت مسائل بین بخشی میزان آبی که تحویل شرکت آب و فاضلاب و جهاد کشاورزی و صنعت و بخش خانگی می شود به طور دقیق قابل اندازه گیری نیست و اندازه گیری ها عمدتاً به طور عمومی است و این کافی نیست.
قاضی زاده با اشاره به اینکه، در ستاد نانو بر روی برخی طرح ها و سیستم ها همچون سنسورها کارهایی در دست برنامه ریزی است، بیان کرد: اگر بتوانیم این تجهیزات را با قیمت مناسب طراحی و بومی سازی نماییم و در اختیار متقاضیان همچون سازمان های ذیربط با خدمات رسانی در زمینه آب قرار دهیم، اندازه گیری های دقیق میزان مصرفی آب در بخش های مختلف که بسیار مقوله مهمی است مدیریت خواهد شد. ضمن این که در بخش خانگی نیز می توان از این سیستم ها استفاده نمود. چونکه هرجا اندازه گیری داشته باشیم مدیریت مصرف آب نیز آسان تر است.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال در یک ساختمان ۱۰ واحدی که دارای یک کنتور تجمیعی است و معین نیست کدام واحد بیشتر و کدام واحد کمتر آب مصرف می کند، پس اگر یک واحدی با آموزش از روش های مختلف مصرف آب خودرا مدیریت کرد و راهگشا بود مشخض شود و اگر واحدی مصرف آب بیشتری داشت با ارزیابی و آموزش های لازم مسئله مدیریت شود.
کارشناس آب، پساب و محیط زیست ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با اشاره به مراحل توسعه فناوری و بومی سازی یک محصول اظهارداشت: در حقیقت یک ایده از دو مسیر خلق و به فناوری تبدیل می شود، به طوریکه در مرحله اول از سمت متقاضی به عنوان مثال شرکت آب و فاضلاب و یا وزارت نیرو یک درخواستی به عنوان یک نیاز مطرح می شود و دیگر بوسیله رصد فناوری های روز در سایر کشورهاست و این که چه فناوری در سطح دنیا مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: از این دو مسیر ایده بوجود می آید و روی آن تحقیق و توسعه انجام می شود و تیم های فناوری روی این مسائل کار می کنند و به نمونه های آزمایشگاهی می رسند که بعد از آن نمونه های نیمه صنعتی تولید می شود و مورد آزمایش میدانی قرار گرفته و در مراحل بعدی تست می شود، مثل هوتک ها که گفته شد و اینها در این مرحله موانع و نقصها آن برطرف می شود و به این مرحله اثبات فناوری گفته می شود و جایی که فناوری اثبات شد می تواند صنعتی سازی و برای بهبود عملکرد و کاهش هزینه در اختیار صنعت و بازار قرار گیرد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در شرایطی که کار مطالعات و پژوهش و بومی سازی زمان بر می توان از روش مهندسی معکوس همچون چینی ها به سرعت این فناوری ها را بومی سازی و در اختیار بازار مصرف گذاشت نیز با اشاره به مطالعه ای که درباب یک بانک توسعه در کشورهای آمریکای جنوبی داشته است افزود: در آنجا آورده است که یک فناوری از مرحله خلق ایده تا مرحله تجاری بین ۱۰ تا ۱۵ سال زمان بر است.
قاضی زاده اظهار داشت: این درحالی است که ما غشاهای سرامیکی حداقل پنج سال طول کشیده تا به این مرحله تولید برسد و این مسائلی است که به خصوص در بخش آب به جهت ارزان بودن این محصول حیاتی در کشورمان و همین طور عدم جذابیت سرمایه گذاری و محدودیت های بودجه ای با آن مواجه هستیم.
وی افزود: بدین سبب این که بتوانیم آب سالم را به مصارف خانگی، کشاورزی و صنعت برسانیم یک الزام است و در این صورت نگرش مان باید طوری باشد که هنگامی که می خواهیم یک فناوری را توسعه دهیم باید بودجه متناسب با آنرا پیش بینی نماییم، البته باید از ۱۰ سال پیش این کار را می کردیم که امروز بتوانیم ثمره توسعه فناوری غشایی را شاهد باشیم و سیستم های شیرین سازی آب را در جنوب و شمال ایران داشته باشیم.
فناوران نیازمند حمایت جدی همه ذینفعان حوزه آب
کارشناس آب، پساب و محیط زیست ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در پاسخ به این که آیا ستاد نانو در صورت حمایت دولت، از تامین فناوری لازم را برای شیرین سازی آب جنوب و شمال کشور برخوردارست یا خیر اظهار داشت: بله اساسا هم در بخش صرفه جویی و تصفیه آب اقداماتی داشته ایم، همین طور هم اکنون غشاهای متداولی که در دنیا موجود است عمدتاً جنس آنها پلیمری است و تحقیقات نشان می دهد عملکرد این غشاها برای شیرین سازی آب با نانو ذرات بهبود یافته و قیمت تمام شده کمتری دارد و استفاده از آن به صرفه تر است.
قاضی زاده با اشاره به وجود برخی نقشه ها و اسناد و برنامه های طولانی مدت و کوتاه مدت در زمینه های مدیریت آب و فناوری اظهار داشت: همه تکالیف بین دستگاهی تعریف شده است و به عنوان مثال ممکنست ستاد نانو و وزارت نیرو هرکدام خود یکسری اقدامات هم داشته باشند و هرکدام در یک مسیری درحال حرکت هستند، اما این اقدامات ممکنست یکپارچه و هدفمند نباشد، البته نیازی به تعریف باردیگر یک سری کارگروه های اسمی نیست، بلکه وظایف و اقدامات تمام سازمان های ذیربط باید مدون و هماهنگ و برمبنای یک مدیریت متمرکز باشد، به گونه ای که اگر طبق برنامه اقدام جامع گروه آب، توسعه یک فناوری در دستور کار ستاد نانو قرار گرفته باشد، این فناوری بعد از تست و آزمایش و اثبات عملکرد، در ادامه مراحل آتی شامل تجاری سازی و بهره برداری سایر نهادها نیز اقدامات مشخص شده را برنامه ریزی کنند.
وی با تاکید براینکه، فناوری های نانو بسیار در زمینه آب کاربرد دارند اظهار داشت: برای توسعه غشاهای اسمز معکوس ستادنانو باید کار تحقیق و توسعه را انجام دهد و برای این منظور بودجه مورد نیاز را برآورد نماید. در صورتی که توسعه این فناوری با مشارکت کلی ذینفعان صورت پذیرد، هم تامین مالی به طور مناسب تر شکل خواهد گرفت و سایر نهادها نیز در تامین بودجه و صنعتی سازی سهیم خواهند بود. بدین سان توسعه فناوری و کاربرد آن در صنعت با موفقیت بالاتری صورت می پذیرد.
کارشناس آب، پساب و محیط زیست ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با اشاره به اینکه، هم اکنون توسعه فناوری غشاها از مسیرهای مختلفی امکان پذیر است اضافه کرد: باتوجه به سابقه موفق توسعه فناوری های پیچیده تر چه در ستاد نانو و یا سایر نهادها دستیابی به این فناوری قابل پیش بینی است، اما به شرطی که تمام ذینفعان در کنار فناوران باشند و تعامل لازم بین آنها وجود داشته باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب