اتصال مراکز داده به شبکه برق روی دیگر پیوند هوش مصنوعی و بحران انرژی
دانلود فایل: رابطه میان هوش مصنوعی و امنیت انرژی، بعنوان یکی از پیوندهای نوظهور در زمینه حکمرانی فناوری و انرژی، واجد دو بُعد اساسی و درحال گسترش است.
به گزارش دانلود فایل به نقل از مهر؛ نخست، نقش این فناوری در پیشرفت امنیت انرژی از راه شناسایی و رفع چالش های عملیاتی، بهینه سازی فرایندهای تولید و توزیع و مدیریت هوشمند زیرساخت ها و دوم، بروز تهدیدات نوینی که از دل دیجیتالی سازی و اتصال فزاینده شبکه ها و تأسیسات انرژی برمی خیزد و هرچند بستری برای استفاده گسترده از هوش مصنوعی ایجاد می کند، همزمان ریسک های امنیتی و سایبری پیچیده تری هم پدید می آورد. این پیوند خصوصاً در مقیاس ایران که با بحران ناترازی انرژی، فرسودگی بخشی از تجهیزات تولید و انتقال، وابستگی به برخی فناوری های وارداتی و فشار فزاینده بر شبکه توزیع مواجه می باشد، اهمیتی دوچندان دارد. در چنین شرایطی، درک جامع و چندبعدی این تعامل و تبدیل آن به راهبردهای عملیاتی، می تواند بر پایداری امنیت ملی، تاب آوری اقتصادی و کاهش صدمه پذیری زیرساخت های حیاتی کشور اثر مستقیم و ماندگار بگذارد.
کاربردهای هوش مصنوعی در پیشرفت امنیت انرژی
یکی از برجسته ترین و رو به رشدترین حوزه های کاربرد هوش مصنوعی در امنیت انرژی، پایش مستمر، تحلیل بلادرنگ و حفاظت چندلایه از زیرساخت های حیاتی در مناطق صعب الوصول یا پرخطر است. این حوزه شامل به کارگیری سامانه های بدون سرنشین دریایی و هوایی مجهز به الگوریتم های پیشرفته یادگیری ماشین و بینایی کامپیوتری برای رصد دقیق خطوط لوله، کابل های زیرآبی، سکوهای استخراج و تأسیسات انتقال انرژی می شود که قابلیت شناسایی سریع نشت، صدمه یا فعالیتهای مشکوک را فراهم می کنند. افزون بر این، نگهداری پیش بینانه (Predictive Maintenance) مبتنی بر هوش مصنوعی، با تحلیل داده های سنسورهای متنوع، الگوهای عملکرد تجهیزات و شرایط محیطی، امکان پیشبینی دقیق نقاط خرابی احتمالی شبکه، برنامه ریزی بهینه تعمیرات و کاهش زمان خاموشی را بوجود می آورد. از همین روی، چنین پیداست که با عنایت به گستردگی جغرافیایی کشور ایران، خطوط انتقال گاز و نفت، فرسودگی بخشی از شبکه سراسری برق و پراکندگی تأسیسات نفتی و گازی در مناطق دورافتاده، به کارگیری این فناوری ها می تواند بصورت مستقیم تاب آوری زیرساخت ها را ارتقا، هزینه های نگهداری را کاهش داده و امنیت انرژی را در مقابل تهدیدات طبیعی، فنی و انسانی تقویت کند.
هوش مصنوعی و امنیت سایبری بخش انرژی
دیجیتالی سازی و اتوماسیون فزاینده بخش انرژی، با وجود مزایای عملیاتی، صدمه پذیری در مقابل تهدیدات سایبری را افزایش داده است. کارشناسان براین باورند که وجود زیرساخت های فناوری اطلاعات قدیمی و استفاده از رایانش ابری می تواند نقاط ضعف جدی در این مورد ایجاد نماید. هوش مصنوعی دراین میان، هم بعنوان عامل افزایش دهنده توان دفاعی و هم بعنوان ابزاری برای مهاجمان عمل می کند. الگوریتم های یادگیری ماشین از یک سو، قادر به شناسایی آنی تهدیدات، واکنش خودکار به رخدادها و رویارویی با اقدامات مخرب سایبری پیشرفته هستند و از طرفی، همان فناوری ها می توانند توسط عوامل مخرب برای طراحی حملات خودکار و دورزدن سامانه های دفاعی به کار گرفته شوند. اسناد انتشار یافته از مراکز امنیت سایبری غربی نشان میدهد که ابزارهای هوش مصنوعی مولد هم اکنون توسط بازیگران مخرب برای شناسایی اهداف، نفوذ به شبکه ها و اجرای حملات اسکریپتی مورد استفاده قرار می گیرند. از همین روی، تمرکز بخش انرژی بر توسعه هوش مصنوعی در امتداد رویارویی با تهدیدات نوظهور مبتنی بر این فناوری، ضرورتی انکارناپذیر است.
اتصال مراکز داده به شبکه برق؛ روی دیگر پیوند هوش مصنوعی و بحران انرژی
یکی از موانع کلیدی و غیر قابل چشم پوشی در توسعه مراکز داده، تأخیرهای طولانی در پروسه اتصال به شبکه برق است؛ تأخیری که در ابعاد جهانی هم به یک چالش ساختاری بدل شده است. گزارش های بین المللی از آن حکایت می کند که حدود ۲۰ درصد از ظرفیت پیشبینی شده مراکز داده جهان تا سال ۲۰۳۰، به سبب محدودیت های فنی و زیرساختی شبکه، با تأخیر در اتصال مواجه خواهند شد. در بعضی کشورها حتی صدور مجوزهای جدید برای راه اندازی مراکز داده به حالت تعلیق درآمده تا اپراتورهای شبکه فرصت بررسی و پیشرفت ظرفیت موجود را بیابند. عوامل مختلفی در تشکیل این وضعیت نقش دارند که همچون آنها میتوان به ازدحام صف های درخواست اتصال، پیچیدگی های فنی در هماهنگی ظرفیت تولید و انتقال و محدودیت های ناشی از سیاستهای محلی یا ملی در تخصیص ظرفیت برق برای این مراکز اشاره نمود. کارشناسان برای رفع این معضل، مجموعه ای از اقدامات راهبردی و کارگشا را پیشنهاد می دهند که بعضی از آنها مواردی چون کاهش زمان اعطای مجوز با ساده سازی رویه ها، بهینه سازی فرآیندهای اپراتورهای شبکه برای مدیریت هوشمند اتصال، مکان یابی مراکز داده در مناطقی با ظرفیت مازاد شبکه و توسعه سامانه های ذخیره سازی انرژی و مدیریت بار به منظور توزیع متعادل مصرف هستند. از همین روی، در کشور ایران که همیشه با محدودیت تولید برق، فرسودگی بخشی از زیرساخت انتقال و اوج گیری مصرف در فصل تابستان روبه رو است، هرگونه برنامه ریزی برای گسترش زیرساخت های پردازشی باید مبتنی بر یک رویکرد جامع باشد؛ نگاهی که همزمان پیشرفت ظرفیت تولید، بهبود بازدهی شبکه، مدیریت هوشمند بار و سرمایه گذاری در فناوری های ذخیره سازی را در بر گیرد تا از ایجاد گلوگاه های جدید و تشدید بحران جلوگیری شود. هوش مصنوعی می تواند بعنوان یک اهرم راهبردی و چندمنظوره برای پیشرفت امنیت انرژی عمل کند، منوط به آن که ریسک های ذاتی این فناوری و صدمه پذیری های ناشی از زیرساخت های وابسته به آن بصورت نظام مند، پیش دستانه و با رویکرد چندلایه مدیریت شوند. در ایران، هم زمانی بحران ناترازی انرژی، گسترش تهدیدات سایبری پیشرفته ضد زیرساخت های حیاتی و محدودیت های ساختاری در ظرفیت شبکه برق، یک وضعیت ترکیبی بوجود آورده که اهمیت تدوین و اجرای فوری یک نقشه راه ملی برای همگرایی سیاستهای انرژی، امنیت سایبری و توسعه هوش مصنوعی را دوچندان می سازد. به زعم کارشناسان، این نقشه راه باید نه تنها بر گسترش زیرساخت های بومی و خودکفایی فناورانه متمرکز باشد، بلکه با تنوع بخشی هدفمند به منابع تأمین مواد راهبردی، ایجاد ذخایر استراتژیک، تقویت تاب آوری و انعطاف پذیری شبکه برق و پیشرفت مستمر توان دفاع سایبری، یک چارچوب پایدار برای استفاده ایمن، پایدار و رقابت پذیر از ظرفیتهای هوش مصنوعی در خدمت امنیت انرژی کشور فراهم آورد. افزون بر این، ضروری است سازوکارهای پایش و ارزیابی مداوم شاخصهای عملکردی و امنیتی در این عرصه طراحی شود تا امکان اصلاح سریع راهبردها در برخورد با تحولات فناورانه و ژئوپلیتیکی مهیا شود. بالاخره، همان گونه که هوش مصنوعی می تواند با ابزارهای تحلیلی، پیشبینی و مدیریت هوشمند، به بهبود کارآیی و امنیت سامانه های انرژی کمک نماید، خود این فناوری هم برای استقرار ایمن و بهره برداری پایدار به تدبیر و سیاستگذاری دقیق در حوزه تأمین انرژی نیازمند است. رشد فزاینده مراکز داده و زیرساخت های پردازشی در رابطه با هوش مصنوعی، مصرف برق و احتیاج به مواد معدنی را به صورت شایان توجهی افزایش می دهد؛ ازاین رو مدیریت این دفعه جدید بر شبکه، همراه با طراحی الگوهای مصرف بهینه و توسعه منابع انرژی پایدار، شرط ضروری جهت استمرار استفاده از ظرفیتهای آن در مقیاس ملی و جهانی خواهد بود.
به طور خلاصه، هوش مصنوعی دراین میان، هم به عنوان عامل افزایش دهنده توان دفاعی و هم به عنوان ابزاری برای مهاجمان عمل می کند. الگوریتم های یادگیری ماشین از یک سو، قادر به شناسایی آنی تهدیدات، واکنش خودکار به رخدادها و رویارویی با اقدامات مخرب سایبری پیشرفته هستند و از طرفی، همان فناوری ها می توانند توسط عوامل مخرب برای طراحی حملات خودکار و دورزدن سیستم های دفاعی به کار گرفته شوند. افزون بر این، لازم است سازوکارهای پایش و ارزیابی مداوم شاخص های عملکردی و امنیتی در این حوزه طراحی شود تا امکان اصلاح سریع راهبردها در برخورد با تحولات فناورانه و ژئوپلیتیکی مهیا شود.
منبع: itfile.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب