نتیجه 6 سال مشاجره در حوزه تراریخته ها؛
هدایت شركت های زیست فناوری به سمت تولید گل های زینتی!، شورای ایمنی زیستی تكلیف را روشن كند
دانلود فایل: دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با اشاره به مشاجرات گسترده در عرصه تولید محصولات تراریخته با اشاره به اینكه برای من خیلی سخت است كه مشاهده كنم فناوران این حوزه به سمت تولید گل های زینتی هدایت می شوند و رغبتی برای وارد شدن به معیشت مردم ندارند، اظهار داشت: اقتصادهایی هستند كه اجازه نمی دهند زیست فناوری كه یك فناوری اقتصادی می باشد، در كشور رشد كند.
دكتر مصطفی قانعی در گفتگو با ایسنا با اشاره به قوانین موجود در حوزه زیست فناوری، اضافه كرد: قوانینی كه هم اكنون در كشور داریم، وزارت بهداشت را مكلف كرده است كه غذاها و محصولاتی كه بسته بندی می شوند را تست و از سلامت آن اطمینان حاصل كند تا به بازار عرضه شوند.
وی با اشاره به اینكه در این تست مواردی همچون میزان آرسنیك و نیترات مورد بررسی قرار می گیرد، اشاره كرد: در این آزمون وزارت بهداشت كاری به فرآیند تولید ندارد و تنها محصول نهایی را مورد تست قرار می دهد، ولی زمانی كه این نهاد فرآیند تولید دارو را پیگیری می كند، تنها محصول نهایی برایش مهم نیست و باید GMP و فرآیند تولید را هم مورد ارزیابی قرار دهد و اگر دارویی این فرآیند را طی نكرده باشد، حتی اگر محصول بی اشكال باشد، قابل قبول نیست.
قانعی به عملكرد وزارت جهاد كشاورزی در این زمینه اشاره نمود و خاطرنشان كرد: این وزارتخانه تنها مسؤول تولید بیشتر است و فرآیند تولید به این نهاد واگذار نشده است، ولی این سوال مطرح می شود كه چه كسی و چه نهادی مسؤول فرآیند تولید است؟
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری به صورت نمونه به محصول سیب زمینی اشاره نمود و با اشاره به اینكه این محصول به صورت فله ای خریداری می شود و بسته بندی شده نیست، اشاره كرد: این محصول در داخل زمین كشت می شود و اگر به این محصول نیترات زیاد داده شود، محصول مشكل دار می شود؛ ولی همین ماده باعث رشد سریع تر سیب زمینی خواهد شد و این امر مرتفع شدن كمبود سیب زمینی را به دنبال دارد، ولی آیا محصول تولیدشده سالم است؟
به گفته وی، بر مبنای اعلام وزارت بهداشت در صورتیكه سیب زمینی بسته بندی شود، مورد ارزیابی قرار می گیرد.
قانعی افزود: ستاد زیست فناوری درصدد است تا جای خالی این حلقه تولید را پر كند، به این صورت كه باید از آغاز فرآیند تولید یعنی از زمان انتخاب بذر، كه باید شناسنامه دار باشد، زمین و فرآیند تولید و همینطور خروجی آن باید دارای استاندارد باشد. اگر می خواستیم این فرآیند را در دولت شكل دهیم مجدداً اختلافات شروع می شد، از این رو این امر را در بخش خصوصی پیگیری كردیم.
وی در این باره توضیح داد: به بخش خصوصی اعلام كردیم كه شبكه ای در این زمینه ایجاد كند و هر كسی این فرآیندها را رعایت كرد، محصول را در سبد این شبكه قرار داده و اگر رعایت نكرد، رد شود و از دولت هم درخواست كردیم كه فردی اگر فرآیند تولید را رعایت كرد و هزینه تولید بالا می رود، اجازه دهد كه این محصول یا مشمول قیمت گذاری نشود و یا مشوق هایی داده شود تا این فرآیندها شكل بگیرد.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری در مورد نقش این ستاد در فرآیند تولید محصول، توضیح داد: كسی كه می خواهد فرآیند سالم كشت محصولات كشاورزی را طی كند، چاره ای ندارد جز آنكه از علم زیست فناوری استفاده نماید. یعنی اگر وقتی اعلام می شود از سم استفاده نشود، كشاورز باید از زیست مهارگرها استفاده نماید، وقتی مقرر است كود شیمیایی استفاده نشود، باید اصلاح نژاد صورت گیرد و از نهالی استفاده گردد كه رشد و محصول آن خوب باشد. رعایت این نكات سبب می شود دانش زیست فناوری كشش بازار پیدا كند و تولید بذر مرغوب مقرون به صرفه خواهد شد.
قانعی، حركت به سمت گلخانه های بدون خاك و رعایت GMP را از دیگر مزایای استفاده از فرآیند تولید محصول با كیفیت دانست و اضافه كرد: اگر كشور بر این مدار قرار گیرد، صادرات محصولات سالم آغاز می شود، چون دنیا مایل است كه بداند محصول كشاورزی با چه فرآیندی كشت شده و چه كسی بر تولید نظارت كرده است.
شبكه "شمس" برای ترویج رتبه بندی محصولات سالم كشاورزی
وی با اشاره به راه اندازی شبكه "شمس" (شبكه محصول سالم) از جانب ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری با هدف توانمندسازی، حمایت، ترویج و رتبه بندی محصولات سالم كشاورزی و بازارسازی، بازاریابی و فروش این محصولات برای ارتقای سلامت و حفظ ایمنی غذایی، اظهار داشت: وزارت بهداشت این شبكه را پذیرفته است و بر مبنای زیر ساخت های آزمایشگاهی مبادرت به ارزیابی محصولات كشاورزی می كند و هركدام از محصولاتی كه ناسالم باشد، از این شبكه خارج می شوند.
قانعی با تاكید بر اینكه برای وارد شدن محصولات به این شبكه باید اصولی رعایت شود، اضافه كرد: تولید محصول سالم كشاورزی تكلیف این ستاد نیست، ولی ما مشاهده می كردیم كه افراد چه محصول سالم تولید می كردند و چه غیر سالم، بازار رغبتی برای آن نشان نمی دهد، از این رو ایجاد با این شبكه علاوه بر آنكه محصولات سالم ارزش گذاری می شود، برای فناوری های مورد استفاده، بازارسازی هم صورت گرفته است.
به گفته وی دنیا برای پذیرش محصولات كشاورزی، استانداردهایی قائل هستند و از ما هم محصولاتی كه دارای استاندارد باشند، می خواهد؛ این استانداردها بر مبنای قوانین كشورها تنظیم می شود، به گونه ای كه امكان دارد كشوری اجازه ورود محصولات تراریخته را ندهد و كشوری با پذیرش استانداردهایی اجازه وجود محصولات تراریخته را بدهد.
ستاد و محصولات تراریخته
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری، توسعه فناوری را همچون اهداف این ستاد نام برد و خاطرنشان كرد: از این رو در حوزه مهندسی ژنتیك كاری كه باید انجام دهیم، دستكاری و دست ورزی ژن ها است. همه هنر زیست فناوری همین است و اگر بگوییم این فناوری را نمی خواهیم، باید این فناوری را تعطیل نماییم.
قانعی با تاكید بر اینكه ایران این فناوری را پذیرفته و این فناوری در سرفصل نقشه جامع علمی كشور جزو اولویت های "الف" تعریف شده است، اشاره كرد: برای توسعه این فناوری هم در ذیل معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری ستادی بوجود آمده است و این نشان داده است كه كشور نمی خواهد از یك حوزه فناوری محروم شود.
وی با اشاره به اینكه برای رسیدن به این هدف نیاز به تربیت دانشمندان این حوزه است، افزود: برای این منظور كشور هزینه و مبادرت به راه اندازی پژوهشگاهی در حوزه ژنتیك كرده است؛ چراكه كشور این فناوری را بعنوان یك رشته اثرگذار پذیرفته است.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری افزود: آنجایی كه مقرر است این فناوری به عرصه زندگی مردم وارد شود و در اراضی كشاورزی، كشت شود، قوانینی برای آن وضع شده، ضمن آنكه شورای ایمنی زیستی به راه افتاده است و در صورت تأیید، محصولات تراریخته به تجاری سازی می رسد، در غیر این صورت یا استانداردهای آن پاس باید شود و یا اشكالات موجود مرتفع شود تا مجوزهای آن برای ورود به عرصه تجاری سازی صادر شود.
قانعی با اشاره به اینكه حدود ۶ سال است كه مبحث تراریخته ها در كشور مطرح شده، با طرح این سوال كه خروجی این ۶ سال بحث چه بوده است، اشاره كرد: با همه بحث هایی كه شد، میزان واردات محصولات تراریخته ما به میزان ۶ سال قبل و حتی بیشتر شده است و هیچ كسی دغدغه واردات محصولات تراریخته را ندارد، ولی در زمینه تولید ترایخته، حتی یك محصول از این نوع به بازار وارد نشده است.
وی با اشاره به اینكه در چنین شرایطی، كشور در حوزه مدیریتی گرفتار مشكل شده است، افزود: هم اكنون ما هیچ محصولی تولید نكردیم و از جانب دیگر اعلام می شود كه به مردم اطلاع رسانی شده است، ولی این سوال مطرح می شود كه چه میزان فروش محصولات تراریخته كاهش یافته و چه میزان از واردات این محصولات كم شده است.
قانعی افزود: در این زمینه به یك باره اعلام می شود كه محصولی دارای عیبی هست، ولی مگر دنیا به دنبال عیب محصولات بوده است؟ همه كشورها به دنبال اقتصاد هستند. كشورها به دنبال این هستند كه چگونه می توانند با قیمت كمتر شكم مردم را سیر كنند و از چه فناوری برای آن استفاده كنند، بر این اساس تكنولوژی تراریخته را برای این منظور به كار گرفته اند و اگر در آینده بتوانند با تكنولوژی دیگری محصولات ارزان تری تولید كنند، اساساً همان فناوری را به كار می گیرند.
وی با اشاره به اینكه حتی اگر ما هم تولیدكننده این فناوری باشیم، دنیا خریدار آن خواهد بود، اظهار نمود: این وظیفه دولت ها است كه معیشت مردم را تأمین كنند و فناوری زیست فناوری یك فناوری اقتصادی می باشد و زمانی كه عدم ورود محصولات تراریخته اعلام شد، با طرح این سوال كه "آیا حاضر هستید روغنی كه الان مردم خریداری می كنند با ۵ برابر قیمت خریداری كنند" حاضر به واردات محصولات تراریخته شدند!
قانعی همینطور به جهت گیری های صورت گرفته برای پیشگیری از واردات "ذرت" تراریخته اشاره نمود و خاطرنشان كرد: بهتر است پیش از هر نوع تصمیم گیری ها، در مورد فلسفه وجودی این محصولات تفكر شود و اگر از واردات این محصولات ممانعت به عمل می آید، ببینند كه آیا راهكارهای جایگزین برای آن محصولات به گونه ای كه هم معاش مردم و هم خوراك آنها تأمین شود، در اختیار داریم یا خیر.
دبیر ستاد زیست فناوری، با اشاره به اینكه هر چیزی به اقتصاد متصل شد، باید بدانیم كه با زبان اقتصادی چگونه می توانیم با آن رفتار نماییم، اظهار داشت: امروزه كشاورزی، با مدرن شدن و بیوتكنولوژی فعال است و اینكه امروزه ما در حوزه كشاورزی تبدیل به واردكننده شدیم، به این علت است كه ما از فناوری استفاده نمی نماییم و در این حوزه سنتی عمل كرده ایم.
كنترل شدید داخلی و سهل گیری واردات
قانعی با اشاره به اینكه در حوزه دارو این مسائل به خوبی درك شد، در این باره توضیح داد: در حوزه داروسازی مشاهده كردیم كه اگر مقرر است دارویی وارد شود، كارشناسی آن دارو را چك می كند، ولی دیگر فرآیند تولید آنرا چك نمی كنیم؛ ولی زمانی كه دارویی در داخل تولید می شود، هر روز مورد ارزیابی قرار می گیرد.
وی با اشاره به برخی گفته ها در زمینه مضرات كشت محصولات تراریخته در مزارع، افزود: با احتمالی كه هنوز هیچ ادله ای برای اثبات آن عرضه نشده است، كشور را تبدیل به یك كشور واردكننده كردیم و ستاد توسعه زیست فناوری مسؤولیت كل این فرآیند را در اختیار ندارد، بلكه وزارت صنعت، معدن و تجارت، جهاد كشاورزی و سایر نهادهای مربوط هم دخیل هستند و ستاد مسؤلیت فناوری آنرا بر عهده دارد.
قانعی با تاكید بر اینكه در چنین وضعیتی میل و اشتیاق توسعه فناوری در فناوران از بین رفت است، اظهار نمود: این امر باعث شد كه طی این سال ها تنها ۸ شركت زیست فناور تشكیل شود و این شركت ها هم در حال تغییر حوزه فعالیت خود هستند و اگر این دعواها ادامه یابد این شركت ها نابود خواهند شد! برای من خیلی سخت است كه مشاهده كنم یك فرد فناور بر روی گل های زینتی تحقیق می كند كه سودآوری زیادی دارد، ولی وارد فضای معیشت مردم نمی گردد.
وی حوزه گل های زینتی را حوزه ای سودآور با قابلیت صادرات توصیف كرد و اضافه كرد: گردش مالی این حوزه ۵ هزار میلیارد تومان است و چنین وضعیتی سبب شده تا شركت های فناوری حوزه زیست فناوری به سمت این حوزه هدایت شوند.
قانعی افزود: بر طبق این واقعیات انتظار من این است كه ستاد توسعه زیست فناوری به همراه شورای عالی ایمنی زیستی، تكلیف كشور را در این حوزه تعیین كند، به صورتی كه فناوران نسبت به این حوزه اقبال پیدا كنند و زمانی كه فناوران به این حوزه وارد شدند، می توان در این حوزه اولویت بندی كرد.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری اشاره كرد: از نظر ما "پنبه تراریخته" مشكلی نداشت و به جای واردات پنبه تراریخت از پاكستان، می توان اجازه داد كه در كشور كشت شود كه ضمن تأمین اشتغال، این محصول در داخل كشور تولید می شود؛ ولی متأسفانه فضا به سمت موضوعاتی برده شد كه فضای علمی در آن گم شد!
برچسب گذاری محصولات تراریخته
قانعی با اشاره به اینكه از پس از تصویب قانون ایمنی زیستی هیچ تحولی در كشور در این باره رخ نداد، اضافه كرد: شورای ایمنی زیستی در این زمینه اختیار كامل دارد و باید به صورت مرتب جلساتی را برگزار و به این امور رسیدگی كند.
وی با اشاره به برچسب گذاری محصولات كشاورزی، اظهار نمود: آزمایش های مربوط به تراریخته بودن محصولات برای كشوری كه فاكتور ۸ و ۹ انعقادی را تولید می كند، كار پیچیده ای نیست؛ از این رو سازمان غذا و دارو پذیرفته است كه این امر صورت گیرد، ولی برای محصولاتی كه بسته بندی باشد و اگر فردی به صورت فله ای مبادرت به واردات محصولات كشاورزی كند، امكان برچسب گذاری نیست.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با اشاره به اعلام آمادگی ۱۰۰ درصدی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، اظهار داشت: ما در عین حالی كه این اقدامات را انجام می دهیم، باید ببینیم شورای ایمنی زیستی در این خصوص چه نگاهی دارد. هم اكنون شاهدیم با یك اظهار نظری محصولی از بازار جمع می شود و قیمت آن افزایش می یابد و مردم با مشكل برخورد می كنند.
قانعی با اشاره به چالش های باقیمانده سموم در محصولات كشاورزی افزود: ما به وضوح مشاهده می نماییم كه نیترات موجود در محصولات كشاورزی با مردم چه می كند و این امری است كه در منابع علمی آمده و وزارت بهداشت پذیرفته است كه نیترات به سلامت مردم صدمه می زند، پس بهتر است ابتدا این مساله رفع گردد.
وی با اشاره به اینكه چنین مسائلی را ما اعلام نموده ایم، اظهار نمود: از دیگر اقداماتی كه انجام دادیم، این بود كه اعلام كردیم MTBE بنزین حذف شود و بایواتانول جایگزین آن شود. ایران جایگزین MTBE را دارد.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با تاكید بر اینكه لازم است تا منشأ صدمه رساندن به سلامت جامعه شناسایی شود، اشاره كرد: استفاده از كودهای زیستی اولویت اول ما است و محققان كشور هم به دانش فنی تولید كودهای زیستی دست پیدا كردند و لازم است مصرف كودهای شیمیایی را به یك سوم كاهش دهیم؛ چراكه دنیا این مساله را قبول كرده و كودهای زیستی ایران را هم خریداری می كند.
وی دستیابی محققان به مهارگرهای زیستی را از دیگر موفقیت های كشور در این حوزه دانست و خاطرنشان كرد: چرا از فروش سمی كه صدمه رسان است، جلوگیری نمی گردد، چرا نسبت به آن واكنش نشان داده نمی گردد. شرایط به گونه ای است كه بنظر می رسد نمی خواهند این فناوری در كشور شكل بگیرد. استفاده از فناوری زیستی به معنای كاهش مصرف سم در برنج است و اگر نگذاریم از این فناوری استفاده شود، مشكل فروش سم حل نمی گردد.
قانعی با بیان اینكه فناوری زیستی مشكل آفت كرم آغوز پنبه و ساقه برنج را مرتفع می كند، اظهار داشت: با این فناوری اساساً مصرف سم كاسته می شود و مشخص است كه فروشندگان سم نگران از دست رفتن بازار هستند و این امر نشان داده است كه اقتصادهایی نمی خواهند فناوری شكل بگیرد.
به گزارش دانلود فایل به نقل از ایسنا، كمبود تولید غذا یكی از چالش های دنیای امروز است و طبق گزارش های انتشار یافته در دنیا ۸۰۰ میلیون نفر گرسنه هستند، ۵۶۲ میلیون نفر از گرسنگان دنیا در آسیا و اقیانوسیه زندگی می كنند و ۶۰ درصد از گرسنگان جهان را زنان می سازند، ضمن آنكه ۲.۶ میلیون كودك هر ساله بر اثر سو تغذیه می میرند.
افزایش تولید غذا تنها از راه به كارگیری فناوری های پیشرفته همچون زیست فناوری امكان پذیر است و بر این اساس تابحال ۱۸۵ میلیون هكتار از اراضی جهان به زیر كشت محصولات تراریخته رفته است. این سطح معادل ۱۰ درصد كل زمین های زراعی جهان و ۱۳ برابر كل زمین های قابل كشت ایران می شود.
پیشرفت های جدید در علوم زیستی به شناسایی ژن های پرارزش در موجودات زنده مانند ژن های ایجاد مقاومت نسبت به آفات و بیماری ها، خشكی و شوری منجر گردیده است. از این رو دانشمندان از این توانایی موجودات زنده در فرآیندی به نام مهندسی ژنتیك برای اصلاح گیاهان زراعی بهره برده اند و ارقام جدیدی تولید كردند كه ضمن داشتن عملكرد بیشتر به شرایط نامساعد محیطی مانند كم آبی مقاومت داشته و به سموم شیمیایی هم نیازی ندارند.
بر اساس گزارش دكتر سید الیاس مرتضوی، عضو هیأت علمی پژوهشكده بیوتكنولوژی كشاورزی ایران، كشورهای تولیدكننده محصولات تراریخته در سال ۲۰۱۵ به این شرح است:
بر اساس این گزارش، ۶ محصول "یونجه مقاوم به خشكی، علف كش و آفات"، "پنبه مقاوم به آفات و علف كش"، "ذرت مقاوم به خشكی، علف كش و آفات"، "سویای مقاوم به علف كش و آفات"، "چغندر قند مقاوم به علف كش و آفات" و "كلزای مقاوم به علف كش" در بازارهای جهانی عرضه شده است و مجوز تجاری سازی ۲۳ محصول تراریخته هم صادر گردیده است كه به این شرح است:
ردیفمحصولویژگی۱اطلسیمقاوم به آفات۲گندممقاوم به علف كش۳توتونمقاوم به علف كش و آفات۴آرتیشومقاوم به بیماری و علف كش۵آلومقاوم به ویروس۶بادمجانمقاوم به آفات۷برنجمقاوم به خشكی، علف كش، آفات و غنی شده با ویتامین۸خربزه درختی (پاپایا)مقاوم به ویروس۹چمنمقاوم به خشكی و علف كش۱۰میخكگل آبی رنگ۱۱رزگل آبی رنگ۱۲نیشكرمقاوم به علف كش و آفات۱۳خربزهمقاوم به ویروس۱۴اوكالیپتوسمقاوم به خشكی۱۵گوجه فرنگیمقاوم به بیماری۱۶سپیدارمقاوم به بیماری، علف كش و آفات۱۷مندابمقاوم به ویروس۱۸لوبیامقاوم به علف كش، قارچ و ویروس۱۹فلفل دلمه ایمقاوم به ویروس و تأخیر در بلوغ۲۰سیبجلوگیری از قهوه ای شدن میوه۲۱كتانمقاوم به علف كش۲۲سیب زمینیمقاوم به بادزدگی، آفات و افزایش كیفیت غذایی۲۳كدومقاوم به علف كش و ویروسایالات متحده آمریكا بزرگترین مصرف كننده محصولات تراریخته در دنیا است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب